Jak poradzić sobie z cukrzycą? Jak ją rozpoznać?
14 listopada przypada Światowy Dzień Walki z Cukrzycą. Ustanowiono go, aby zwiększać wśród pacjentów świadomość w zakresie przyczyn, objawów i sposobu leczenia tego częstego schorzenia.
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Od chorego wymaga ona dyscypliny i kontroli własnego organizmu. Dotyczy to zwłaszcza trybu życia, w którym należy wprowadzić wiele pozytywnych zmian dotyczących diety, organizacji posiłków oraz aktywności fizycznej. Umiejętne dopasowanie codziennych zachowań pozwala ograniczać skutki choroby. Cukrzyca jest chorobą metaboliczną.
Charakteryzuje się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi (czyli tzw. hiperglikemią), która z kolei jest spowodowana nieprawidłowym wydzielaniem lub działaniem insuliny. Insulina jest hormonem wydzielanym przez komórki β trzustki, który powoduje m.in. zmniejszenie stężenia glukozy we krwi.
Co powinno nas zaniepokoić, bo może być sygnałem rozwijającej się cukrzycy:
● nagły i niespodziewany ubytek masy ciała w krótkim czasie,
● zwiększone łaknienie,
● uczucie ogólnego osłabienia,
● częste oddawanie moczu,
● swędzenie skóry,
● zmian skórne oraz stany zapalne narządów moczowo-płciowych,
● obecność cukru w moczu.
Cukrzyca to podstępna choroba – często przez dłuższy czas chory nie ma objawów, więc żyje w nieświadomości, że choroba się rozwija. Nieleczona cukrzyca prowadzi do wielu powikłań lub uszkodzeń ważnych organów, na przykład:
● nerek – tzw. cukrzycowa choroba nerek, która uszkadza ten organ i skutkuje dializami, a nawet koniecznością przeszczepu;
● wzroku – wywołuje zmiany w siatkówce oka, które prowadzą do zaćmy, jaskry, a zdarza się, że i ślepoty;
● układu nerwowego – tzw. neuropatie cukrzycowe, czyli uszkodzenia włókien nerwowych. Sprawiają one, że chory może czuć np. drętwienie czy mrowienie w kończynach. W skrajnych sytuacjach może też tracić czucie utraty czucia dotyku, bólu czy temperatury;
● układu krążenia, uszkadzając duże naczynia krwionośne czy powodując chorobę niedokrwienną mięśnia sercowego, zawał lub udar;
● stopy cukrzycowej – skóra stopy, z powodu uszkodzeń naczyń krwionośnych, staje się sucha i łatwo pęka. Brak czucia sprzyja urazom, a te prowadzą do niegojących się ran, wrzodów, a w końcu nawet do amputacji.
Podstawowe badania, które pomagają stwierdzić występowanie cukrzycy to:
● oznaczenie poziomu cukru na czczo,
● doustny test tolerancji glukozy, tzw. krzywą cukrową (OGTT),
● oznaczenie hemoglobiny glikowanej.
Osoby chore na cukrzycę muszą stale kontrolować i obserwować swój organizm. Podstawą monitorowania choroby jest badanie poziomu cukru we krwi. Dotyczy to także profilaktyki u osób zdrowych. Jeśli chcesz mieć pewność, że teraz lub w przyszłości nie grozi Ci zachorowanie na tę chorobę, badaj się regularnie i porównuj wyniki.
W zapobieganiu cukrzycy kluczowe są także aktywność fizyczna, dopasowana do wieku i możliwości, oraz odpowiednia dieta i właściwe nawyki żywieniowe:
● regularne odżywianie, stałe pory posiłków,
● duża ilość warzyw oraz nasion,
● ograniczenie spożycia słodyczy, żywności o wysokim indeksie glikemicznym oraz zawierającej nasycone kwasy tłuszczowe,
● czytanie etykiet artykułów spożywczych, aby wiedzieć, ile cukru się w nich kryje,
● nieprzekraczanie granicy dziennego zapotrzebowania kalorycznego,
● wypijanie dziennie 2 litrów wody niegazowanej.
