Co zrobić, gdy użądli owad? Kilka porad praktycznych

Lato to okres największej aktywności owadów – także tych, które natura wyposażyła w żądła lub które gustują w smaku ludzkiej krwi. Osy, szerszenie, trzmiele, komary, meszki czy pszczoły spotkamy wszędzie – zarówno w plenerze, jak i w domu, gdy zwabione naszym zapachem lub resztkami pożywienia wlatują przez otwarte okna. W naszym klimacie najczęściej występują:

• osy, szerszenie – atakują, gdy poczują się zagrożone, po użądleniu mogą wyciągnąć żądło i powtórzyć atak,
• pszczoły i trzmiele – łagodniejsze, atakują w obronie własnej; pszczoły po użądleniu nie mogą wyciągnąć żądła, więc po ataku giną, zostawiając żądło w ranie,
• komary i meszki – swędzące, czasem bolesne ugryzienia.

O ile ugryzienia meszek czy komarów, choć przykre i nieprzyjemne, zasadniczo nie są niebezpieczne dla większości ludzi, o tyle dwie pierwsze grupy mogą zagrozić bezpieczeństwu człowieka, gdyż za pomocą żądła wstrzykiwany jest do naszego organizmu toksyczny jad, którego toksyczność jest zróżnicowana i na który użądlona osoba może być uczulona. W zdecydowanej większości przypadków ze skutkami użądlenia możemy poradzić sobie w warunkach domowych, stosując się do następujących zaleceń:

• dezynfekujemy miejsce użądlenia dowolnym dostępnym preparatem,
• natychmiast usuwamy żądło (jeśli tkwi w ranie) – nie wolno go wyciskać lub wysysać, bo to może spowodować uwolnienie dodatkowej porcji jadu. Najlepiej delikatnie podważyć je za pomocą paznokcia czy czegoś twardego np. czubka noża,
• zapewniamy osobie użądlonej opiekę i odpoczynek – jeśli to możliwe, w pozycji leżącej, w chłodnym, zacienionym miejscu,
• nie zostawiamy osoby samej – z uwagi na ryzyko omdlenia,
• możemy także zastosować zimny okład, co przynosi ulgę i zmniejsza rozprzestrzenianie się jadu w organizmie,
• jeśli użądlenie nastąpiło w rękę lub nogę – unosimy kończynę, aby zmniejszyć obrzęk,
• w przypadku użądlenia w miejsce, gdzie nosimy biżuterię (np. ręka czy ucho), należy ją od razu zdjąć,
• można też podać środek przeciwbólowy i uspokajający, ewentualnie lek przeciwzapalny lub dostępny preparat odczulający.

Zdarzają się, co prawda rzadko, sytuacje wyjątkowo, które wymagają natychmiastowego, niestandardowego działania:

• użądlenie w obrębie jamy ustnej np. usta, język – należy podać osobie łyżeczkę soli kuchennej do rozpuszczenia w ustach, w celu wypłukania jadu. W razie potrzeby zabieg można powtórzyć. Pomoże także trzymanie w ustach czegoś zimnego – mrożony owoc, kostka lodu, zimny napój.
• użądlenie w gałkę oczną – należy wypłukać jad pod strumieniem wody z kranu. Można też wpuścić do oka jedną kroplę roztworu kortyzonu, o ile mamy go przy sobie.
• w przypadku silnej i nasilającej się reakcji alergicznej, a także kiedy występują omdlenia czy wymioty należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Co można zrobić, aby uniknąć pogryzienia lub użądlenia przez owady?

• stosuj środki odstraszające owady, np. aerozole, płyny,
• nie drażnij owadów, nie przebywaj w pobliżu ich gniazd, zwłaszcza, gdy jesteś alergikiem,
• w przypadku ataku owada nie wpadaj w panikę i nie wykonuj gwałtownych ruchów – lepiej spokojnie oddal się lub schroń w pomieszczeniu,
• zakładaj odpowiednie ubranie – nakrycie głowy, przewiewna odzież z długimi rękawami i nogawkami,
• unikaj noszenia jaskrawych i wzorzystych ubrań, bo one przyciągają owady,
• montuj siatki i moskitiery w oknach i drzwiach, a także zakładaj takie osłony na wózek dziecięcy,
• myj ciało i dbaj o higienę – często owady przyciąga zapach ludzkiego potu,
• sprawdzaj, czy w otwartych puszkach, butelkach lub innych naczyniach nie znajduje się owad,
• nie używaj mocno perfumowanych kosmetyków, bo ich zapach może drażnić osy.